Đối với những ai sử dụng máy tính chắc hẳn đã nghe đến file nhiều lần. File đảm nhận vai trò quan trọng trong máy tính vì vậy các bạn cần lưu ý cách sử dụng và bảo quản file hợp lý. Vậy thực sự biết file là gì? Trong bài này, chúng ta cùng tìm hiểu những thông tin thú vị về file nhé!
NỘI DUNG BÀI VIẾT
File là gì? Đặc điểm của file
Trong tiếng Việt, File có nghĩa là tập tin giúp tập hợp các loại thông tin dữ liệu cho người dùng tạo ra từ máy tính. Tập tin giúp lưu trữ lại dữ liệu trên nhiều phương tiện khác nhau như đĩa cứng, đĩa mềm, CD, DVD, USB,…
File là tập tin giúp tập hợp các loại thông tin dữ liệu được tạo ra từ máy tính
- Một file có thể không chứa bất kỳ thông tin nào ngoài tên file vì bản thân khi sinh ra thì tên tập tin đã chứa thông tin rồi. Và những file như vậy gọi là file trống.
- Kích thước của file sẽ phụ thuộc vào độ mạnh yếu của máy tính, hệ điều hành cũng như phần mềm bạn sử dụng. Các đơn vị đo kích thước file gồm có KB (kilobyte), MB (megabyte), GB (giga byte). Công thức tính 1024kb = 1M và 1024MB = 1GB.
Tìm hiểu cấu trúc của file
Cấu trúc của file gồm tên và phần đuôi mở rộng được ngăn cách nhau bởi dấu chấm (.), dùng để phân loại tập tin, tên tập tin. Trước đây độ dài file chỉ gồm 8 ký tự nhưng bây giờ độ dài có thể tùy ý, thậm chí dùng được tiếng Việt có dấu.
Cấu trúc của file gồm tên và phần đuôi mở rộng được ngăn cách bởi dấu (.)
Phần đuôi sau dấu (.) của tệp tin dùng để định dạng tệp tin đó được dùng với mục đích gi? Cho hệ điều hành nào? Mỗi hệ điều hành khác nhau sẽ quy định phần đuôi tệp tin khác nhau.
Mỗi hệ điều hành sẽ quy định phần đuôi của tệp tin khác nhau, các tệp tin của hệ điều hành này không dùng được cho hệ điều hành khác. Hơn nữa, tệp tin tài liệu chữ không thể chạy cho phần mềm dùng tệp tin âm thanh.
Các tệp tin đều cùng mục đích sử dụng nhưng lại được quy định phần đuôi khác nhau, điều này phụ thuộc vào nhà sản xuất hoặc người tạo ra file đó. Hoặc dựa vào nơi sử dụng file, file chạy trên các phần mềm gọi là file thực thi. Cũng có những file được tạo ra để chữa các file khác ở bên trong.
Ví dụ: Tệp tin có đuôi là .doc thì chỉ dùng cho các phần mềm tiện ích của microsoft về đọc và ghi văn bản. Hoặc tệp tin có đuôi .mp4, .mp3, .3gp, .avi …. được quy định là tệp tin âm thanh, hình ảnh chỉ chạy trên các phần mềm phát âm thanh hoặc hình ảnh chứ không thể chạy trên Word hay Excel.
Một số khái niệm khác liên quan đến file
Sau khi đã biết file là gì, trong phần này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu một số thuật ngữ khác liên quan đến file.
Nén file là gì?
Nén file hay nén dữ liệu (Data Compression) là hành động dùng thuật toán để loại bỏ những mã trùng lặp trong file. Nén dữ liệu file sẽ giúp giảm dung lượng cho một tệp tin. Một số đuôi file nén dữ liệu phổ biến mà các bạn có thể nhận thấy như: .zip, .7z, .rar, .jar,…
Nén dữ liệu file sẽ giúp giảm dung lượng cho một tệp tin
Việc nén dữ liệu file sẽ giúp bạn sắp xếp thư mục gọn gàng hơn, tăng khoảng trống cho ổ cứng, dễ dàng đăng tải và chia sẻ tệp tin. Bên cạnh đó, bạn có thể đặt mật để bảo vệ cho thư mục của mình. Nén dữ liệu gồm hai loại chính, đó là:
- Nén không mất dữ liệu (Lossless): Đây là định dạng nén bằng thuật toán, cho phép tái tạo dữ liệu mà không làm mất thông tin hay chất lượng dữ liệu gốc. Hiện nay, lossless được sử dụng để nén những bản nhạc, nhằm giữ lại nguyên vẹn chất lượng âm thanh gốc.
- Nén mất dữ liệu (Lossy): Ngược lại với Lossless, khi nén Lossy chỉ phục hồi một phần dữ liệu gốc, có thể làm mất một lượng nhỏ thông tin. Tuy nhiên bù lại file nén sẽ có dung lượng nhỏ hơn nhiều so với bản gốc, thuận tiện cho việc chia sẻ và đăng tải.
Page file
Page file còn được gọi là “RAM ảo”, cơ chế đặc biệt này giúp Windows lược bớt các phần bộ nhớ ít dùng trên ổ cứng để đảm bảo máy tính không bao giờ thiếu RAM. Tuy nhiên, nhiều người dùng cho rằng việc sử dụng page file là thừa thãi và khiến độ xử lý của máy tính chậm đi.
Page file giúp Windows lược bớt các phần bộ nhớ ít dùng trên ổ cứng
Tuy nhiên, nếu không bật page file, hệ điều hành sẽ rơi vào tình trạng sử dụng RAM thiếu công hiệu do:
- Thứ nhất, Windows không thể xóa các page (các “gói” bộ nhớ chuyển từ đĩa cứng lên RAM trong cơ chế paging). Điều này khiến bộ cache trên đĩa cứng bị chiếm mất một phần khá lớn.
- Thứ 2, Windows sẽ phải dành riêng một lượng RAM nhất định cho các vùng nhớ (có thể sẽ không bao giờ sử dụng đến). Điều này dẫn đến việc thừa thãi RAM trống, nhưng Windows vẫn từ chối phân bổ bộ nhớ vì khi thực hiện phân bổ Windows sẽ thiếu RAM.
Vì vậy, bạn cần phải bật cơ chế page file, cho dù dung lượng RAM bạn dùng có lớn đến cỡ nào. Lý do là bởi đây là cơ chế đảm bảo hệ điều hành có thể sử dụng lượng RAM thật sự cần, thay vì tiêu tốn lan tràn bộ nhớ cho các tác vụ không thật sự cần tới.
AAE file là gì?
Về cơ bản AAE là loại tệp đặc biệt được ứng dụng trong Apple Photos để theo dõi thay đổi mà người dùng đã thực hiện đối với hình ảnh của mình. Bất cứ khi nào bạn chỉnh sửa ảnh bằng Photos (Ảnh) trên iPhone hoặc iPad, lập tức tệp XML đặc biệt có phần đuôi mở rộng AAE tương ứng sẽ được tạo ra.
AAE là loại tệp trong ứng dụng Apple Photos để theo thay đổi của người dùng
Tệp XML chứa toàn bộ thông tin chỉnh sửa ảnh mà bạn thực hiện. Điều này cho phép giữ lại nguyên vẹn ảnh gốc. Bạn có thể hoàn lại các thao tác chỉnh sửa bất kỳ lúc nào. Các tệp AAE sẽ được lưu trữ trên iPhone cùng với ảnh nên khi chuyển ảnh từ iPhone sang Windows, bạn sẽ thấy tệp lạ có đuôi AA. Ví dụ như “IMG_0026.AAE”, tệp này sẽ khớp với tệp hình ảnh có tên “IMG_0026.JPG”.
Binary file là gì?
Binary file là tập tin nhị phân, một thuật ngữ thuộc nhóm công nghệ thông tin Technology Term. Tập tin nhị phân là loại tập tin máy tính được sử dụng để lưu trữ dữ liệu nhị phân. Tập tin này có thể chứa bất kỳ loại dữ liệu đã định dạng hoặc chưa định dạng được mã hóa trong định dạng nhị phân. Binary file được sử dụng trực tiếp bởi máy tính và không thể được đọc bởi một con người.
Backup file là gì?
Backup dữ liệu là sao chép dữ liệu máy chủ (máy tính cá nhân, điện thoại, máy tính bảng,…) sau đó lưu trữ ở một nơi khác. Việc này phòng khi có sự cố xảy ra như thiên tai, virus, ổ cứng hỏng,… sẽ không bị mất dữ liệu bởi chúng có “anh em sinh đôi” được giấu ở nơi lưu trữ dự bị. Backup dữ liệu là việc làm vô cùng cần thiết bởi bảo mật và bảo vệ dữ liệu luôn là nhiệm vụ tối quan trọng.
Backup dữ liệu là sao chép dữ liệu máy chủ, lưu trữ sang một nơi khác
Thông thường mọi người sử dụng ổ cứng di động, USB hoặc đĩa DVD, VCD để backup file. Tuy nhiên cách làm này khá thủ công, mất nhiều thời gian và tuổi thọ lưu trữ cũng ngắn. Xu thế hiện nay là sử dụng lưu trữ đám mây với khả năng hoạt động backup dữ liệu theo ngày, tuần, tháng, năm,… với sự linh hoạt của Cloud.
Extract file là gì?
Extract file là xuất toàn bộ những gì đã nén lại ra 1 tệp tin, thư mục nào đó giúp bạn sử dụng chương trình dễ dàng hơn. Để giải nén, bạn cần down Winrar về, sau đó chọn click phải chuột vào file cần giải nén và chọn Extract. Extract file sẽ cho bạn chọn các nội dung cụ thể bạn muốn giải nén và đường dẫn để lưu sau khi giải nén.
RAW file là gì?
RAW file là định dạng tệp lưu lại tất cả các dữ liệu hình ảnh mà cảm biến máy ảnh ghi lại được khi bạn chụp ảnh. Ảnh định dạng RAW là những bức ảnh thô chưa qua xử lý. Các thông tin về hình ảnh như ánh sáng, màu sắc, cân bằng trắng, độ nét, độ tương phản,… sẽ được chuyển thẳng đến bộ nhớ tạm và lưu lại thành 1 file (file RAW).
RAW file là định dạng tệp lưu lại tất cả dữ liệu hình ảnh mà máy ảnh ghi lại
Phần đuôi mở rộng của file RAW của mỗi hãng máy ảnh đều khác nhau. Ví dụ như: Canon có đuôi của file RAW là .CRW, .CR2, Nikon là .NEF, còn Sony là .ARW,… Tuy nhiên, khi chụp ảnh định dạng RAW sẽ mất nhiều thời gian để tạo ra hình ảnh. Hơn nữa, ảnh RAW cũng chiếm nhiều không gian trên thẻ nhớ và bạn cần có thẻ nhớ với dung lượng trống lớn.
RAR file là gì?
File RAR (Roshal Archive Compressed) là tệp nén hoặc kho dữ liệu chứa một hoặc nhiều file và thư mục khác bên trong. Một file RAR được ví như một thư mục trên máy tính gồm các tệp và thư mực khác bên trong đó. Tuy nhiên, không giống một thư mục thông thường, tệp RAR cần có phần mềm đặc biệt để mở và trích xuất nội dung.
File RAR là tệp nén hoặc kho dữ liệu chứa một hoặc nhiều file và thư mục khác
File RAR được nén với tỷ lệ cao hơn so với nén ZIP thông thường và kết hợp thuật toán nén độc quyền được sử dụng bởi các trình nén khác, gồm 7-Zip cho các file .7Z. Các file RAR thường được dùng để lưu trữ một bộ sưu tập các file có kích thước lớn, ví dụ như file raw của camera hoặc file video.
BAK file là gì?
BAK file là một file sao lưu được sử dụng bởi nhiều ứng dụng khác nhau cho cùng một mục đích. Như lưu trữ bản sao tự động của một hoặc nhiều file cho sao lưu. Hầu hết các file BAK đều được tạo tự động bởi một chương trình cần lưu trữ bản sao lưu. Điều này được thực hiện bởi trình duyệt web để lưu trữ bookmark đã sao lưu, sao lưu chuyên dụng lưu trữ một hoặc nhiều file.
BAK file là file sao lưu được dùng bởi nhiều ứng dụng cho cùng một mục đích
Các file BAK được tạo thủ công bởi người dùng chương trình. Bạn có thể tự tạo một file nếu muốn chỉnh sửa file nhưng không muốn thay đổi bản gốc. Vì vậy, thay vì di chuyển file ra khỏi thư mục gốc, ghi đè bằng dữ liệu mới hoặc xóa hoàn toàn. Thì bạn chỉ cần thêm “.BAK” vào cuối file. tất cả các chương trình của Autodesk, bao gồm AutoCAD đều sử dụng file BAK để làm file sao lưu.
Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã biết file là gì cùng một số thuật ngữ liên quan đến file. File có vai trò đặc biệt quan trọng trong máy tính vì vậy hãy lưu ý cách lưu và bảo quản file hợp lý nhé! Hy vọng chúng tôi đã mang đến cho quý độc giả những thông tin hữu ích nhất.
